Ev Car (Electric Vehicle) म्हणजे काय?

Electric Vehicles ची मागणी का वाढत आहे?

पेट्रोल, डिझेलच्या किंमती गगनला भिड़त असताना इलेक्ट्रिक वाहनांची मागणी वाढतच जात आहे. आणि या इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये वाढत्या रूचीमुळे हे तंत्रज्ञान पूर्वी कोठे होते आणि आज ते कोठे जात आहे यावर आम्ही एक नजर टाकत आहोत.

इलेक्ट्रिक कारच्या इतिहासा बद्दल अधिक उत्सुकता असल्यास आमच्या सोबत रहा कारण आम्ही इलेक्ट्रिक वाहन बाबत संपूर्ण माहिती वेळोवेळी आपणास देत जाऊ.

इलेक्ट्रिक कार (Electric Vehicle) चा इतिहास काय आहे?

20 व्या शतकाच्या पूर्वार्धा पर्यंत, वाहतुकीचे प्रमुख साधन हे घोडा / घोडागाडी होते. परंतु जसजसे लोकांचे उत्पन्न वाढत गेले आणि तंत्रज्ञानाची प्रगती होत गेली, तसतसे काहीजण नवीन प्रकारच्या वाहतुक साधनावर प्रयोग करण्यास सुरवात केली.

100 वर्षां हून अधिक वर्षांपूर्वी शोध लावलेली इलेक्ट्रिक कार आजच्या काळात हायब्रिड, प्लग-इन हायब्रिड किंवा ऑल-इलेक्ट्रिक या प्रकार मध्ये येतात.

अनुक्रमणिका

इलेक्ट्रिक वाहनाचा शोध कधी लागला? ( When was the first electric car made?)

एखाद्या कारखान्यात किंवा देशामध्ये इलेक्ट्रिक कारचा शोध लावला असे म्हणणे थोडे अवघड आणि कठीण आहे.

1800 च्या दशकात बॅटरी पासून इलेक्ट्रिक मोटार पर्यंत शोध आणि वापर यांची एक मालिका विकसित गेली कि ज्यामुळे रस्त्यावर प्रथम इलेक्ट्रिक वाहन चालविले गेले आणि या सुवर्ण इतिहासाची नोंद झाली.

अठराव्या शतकाच्या सुरुवातीच्या काळात, हंगेरी, नेदरलँड्स आणि अमेरिकेतील येथील शास्त्रज्ञ आणि तसेच व्हरमाँट मधील एक लोहार यांनी आपापल्या परीने बॅटरीवर चालणारे वाहन या संकल्पने वर काम करण्यास सुरवात केली आणि काही छोट्या छोट्या इलेक्ट्रिक कार तयार केल्या.

त्याच वेळी ब्रिटीश शास्त्रज्ञ रॉबर्ट अँडरसनने प्रथम क्रूड इलेक्ट्रिक गाडी विकसित केली.

1890 च्या सुमारास आयोवाच्या देस मोइन्स येथे राहणारे रसायन शास्त्रज्ञ विलियम मॉरिसन यांनी अमेरिकेत प्रथम यशस्वी इलेक्ट्रिक कार तयार केली.

14 मैल प्रति तासाच्या वेगाने आणि सहा प्रवासी क्षमता असलेली पहिली इलेक्ट्रिकल कार विकसित केली. (When was the first fully electric car made?)

Electric कारचा शोध कोणी लावला? (Who made the first electric car?)

अनोस जेडलिक (Anyos Jedlik) या हंगेरीयन इंजिनीयरने 1828 मध्ये इलेक्ट्रिकल मोटर विकसित केली. या नवीन शोधाचा वापर करून त्यांनी विजेचा वापर वाहतुकीचे साधन म्हणून करण्याच्या मॉडेल कारची उभारणी केली.

त्यामुळे इलेक्ट्रिकल कारमध्ये अधिक संशोधन झाले.

पुढील काही वर्षांमध्ये, विविध नामांकित ऑटोमेकर्सची इलेक्ट्रिक वाहने अमेरिकेच्या न्यूयॉर्क सिटी मध्ये पळू लागल्या.

अगदी जवळजवळ 60 पेक्षा जास्त इलेक्ट्रिक टॅक्सी देखील त्यावेळी न्यूयॉर्क सिटी मध्ये होत्या आणि सर्व वाहनांपैकी जवळजवळ एक तृतीयांश वाहने इलेक्ट्रिक होती. पुढील 10 वर्षांत त्यांची जोरदार विक्री झाली.

इलेक्ट्रिक कार अमेरिकेमध्ये कधी विकसित झाली ? (When Electric Car Developed in America ?)

1900 शतकामध्ये इलेक्ट्रिक वाहनांची लोकप्रियता समजून घेण्यासाठी वैयक्तिक वाहनाचा विकास आणि इतर उपलब्ध पर्याय समजून घेणे देखील आवश्यक आहे.

20 व्या शतकाच्या शेवटी, घोडा आणि घोडा गाडी हेच वाहतुकीची प्राथमिक साधने होती.

परंतु जसजसे अमेरिकन अधिक समृद्ध होत गेले तसतसे त्यांनी नवीनच शोधल्या गेलेल्या मोटार (Car) वाहनाकडे वळायला लागले जसे वाफेवर चालणारी, पेट्रोल किंवा इलेक्ट्रिक कार.

फॅक्टरी आणि ट्रेन चालविण्यास वाफ (Steam) हाच खरा उर्जा स्त्रोत होता, 1700 च्या उत्तरार्धा पर्यंत काही प्रथम स्व-चालित वाहने स्टीमवर अवलंबून होती; पण या तंत्रज्ञानाने कार बनण्यास 1870 पर्यंत वेळ घेतला.

याचे एक कारण असे आहे की वैयक्तिक (Personal Car) वाहनांसाठी स्टीम कार फार व्यावहारिक नव्हती. वाफेच्या वाहनांना वाफ तयार करण्यासाठी बराच वेळ लागत असे – काही वेळा थंडीच्या दिवसा मध्ये 45 मिनिटांपर्यंत वेळ लागत असे.

1800 च्या दशकात इंजिनमध्ये अंतर्गत ज्वलन (Internal Combustion) पद्धत सुधारली त्यामुळे पेट्रोलवर चालणाऱ्या कारचा वापर वाढू लागला.

पण त्यांच्या मध्ये काहीं दोष होते, त्यांना वाहन चालविण्यासाठी गिअर बदलणे हे खूप कठीण काम होते आणि सुरुवातीस त्यांना हाताने ते करणे खूप त्रासदायक होते, जेणेकरून काहींना ऑपरेट करणे ते अवघड होते आणि त्यापासून निर्माण होणारा आवाज देखील खूपच त्रासदायक होता.

इलेक्ट्रिक कारमध्ये स्टीम (वाफ) किंवा पेट्रोलशी संबंधित कोणतीही समस्या नव्हती, वाहन चालविण्यास सुलभ आणि त्या काळातील इतर कारप्रमाणे वास येणारे प्रदूषक सोडत नव्हते.

विशेषत: महिलांमध्ये इलेक्ट्रिक कार अधिक लोकप्रिय झाल्या. इलेक्ट्रिक कार शहराभोवतालच्या छोट्या सहलींसाठी परिपूर्ण होते.

1910 च्या दशकात अधिकाधिक लोकांनी विजेवर चालणाऱ्या कार वापरण्यास सुरुवात केली, इलेक्ट्रिक कार चार्ज करणे हि खूप सोपे होते.

त्या वेळी बर्‍याच नवनिर्मातांनी तंत्रज्ञानामध्ये सुधारणा करण्याचे मार्ग शोधून इलेक्ट्रिक वाहनच्या अधिक मागणीची दखल घेतली.

उदाहरणार्थ, स्पोर्ट्स कार कंपनीचे संस्थापक फर्डिनंद पोर्शे (Ferdinand Porsche) यांनी “P” नावाची इलेक्ट्रिक कार 1898 विकसित केली.

त्याच वेळी त्याने जगातील पहिली हायब्रीड इलेक्ट्रिक (Hybrid Electric Car) कार तयार केली – अशी कार जी इलेक्ट्रिक आणि पेट्रोल दोन्हीवर चालवली जाते.

थॉमस एडिसन (Thomas Edison) जगातील सर्वात नामांकित शोधकर्ते (Inventor) यांनी इलेक्ट्रिक कारचा शोध हा एक उत्कृष्ट तंत्रज्ञान आहे असा विचार करून आणि इलेक्ट्रिक कार साठी लागणारी चांगली बॅटरी तयार करण्याचे काम सुरु केले.

एडिसनचे मित्र असलेले हेन्री फोर्ड यांनीही 1914 मध्ये कमी किमतीची इलेक्ट्रिक कार शोधण्यासाठी एडिसनबरोबर भागीदारी केली.

हेन्री फोर्डच्या Henry Ford यांनी तयार केलेल्या आणि पेट्रोल (Gasoline) वर चालणाऱ्या मॉडेल टी (Model T) ने इलेक्ट्रिक कारला धक्का दिला.

1908 मध्ये लाँच केलेल्या मॉडेल टी (Model T) या पेट्रोलवर चालणाऱ्या कार, मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध आणि परवडण्याजोग्या केल्या.

1912 पर्यंत गॅसोलीन कारची किंमत फक्त $650 होती, तर इलेक्ट्रिक कार ची किंमत $1,750 डॉलर्स होती.

त्याच वर्षी, चार्ल्स केटरिंगने (Charles Kettering) इलेक्ट्रिक स्टार्टरचा शोध लावला ज्यामुळे हाताने क्रॅंक फिरवून कार सुरु करण्याची गरज दूर केली आणि पेट्रोलवर चालणाऱ्या कारच्या विक्रीत वाढ झाली.

इतर घडामोडींनी ही इलेक्ट्रिक वाहन खाली येण्यास हातभार लावला.

1920 च्या दशकात अमेरिकेला अनेक शहरे जोडणाऱ्या रस्त्यांची अधिक चांगली व्यवस्था झाली आणि अमेरिकन लोक बाहेर पडायला लागले.

टेक्सास क्रूड तेलाच्या (Texas crude oil) च्या शोधामुळे ग्रामीण अमेरिकन लोकांसाठी गॅस स्वस्त आणि सहज उपलब्ध झाला आणि फिलिंग स्टेशन्स देशभरात सुरु होऊ लागली.

त्या तुलनेत त्यावेळी शहराबाहेरील फारच थोड्या अमेरिकन लोकांकडे वीज (इलेक्ट्रिसिटी) होती. त्यामळे इलेक्ट्रिक कार्स 1935 पासून गायब व्हायला सुरुवात झाली.

गॅसच्या कमतरतेमुळे इलेक्ट्रिक वाहनांच्या विक्रीमध्ये वाढ (Why interest developed in Electric Cars?)

पुढील 30 वर्षांत, इलेक्ट्रिक वाहने तंत्रज्ञानामध्ये थोडी फार प्रगती झाली पण स्वस्त, मुबलक पेट्रोल आणि अंतर्गत ज्वलन इंजिन (internal combustion engine) मध्ये सतत सुधारणेमुळे पर्यायी इंधन वाहनांच्या मागणीत अडथळा निर्माण झाला.

1960 च्या उत्तरार्धात आणि 1970 च्या पूर्वार्धात तेलाचे वाढते दर आणि पेट्रोलची कमतरता आणि 1973 च्या अरब तेलाच्या crysis मुळे परदेशी तेला वर अमेरिकेची अवलंबित्व कमी करणे आणि इंधनाचे मूळ स्रोत शोधण्यात वाढता रस निर्माण झाला.

याची अमेरिकन कॉंग्रेसने दखल घेतली आणि इलेक्ट्रिक आणि हायब्रीड वाहन संशोधन, विकास याचा 1976 मध्ये प्रात्यक्षिक कायदा मंजूर केला आणि त्याद्वारे ऊर्जा आणि संकरित (Hybrid) वाहनांच्या संशोधन आणि विकासास पाठिंबा देण्यास ऊर्जा (American Energy Department) विभागाला परवानगी दिली.

याच वेळी, अनेक Automakers नि इलेक्ट्रिक कारसह इतर पर्यायी इंधनावर चालणाऱ्या वाहनांचा शोध सुरू केला.

उदाहरणार्थ, जनरल मोटर्सने 1973 साली शहरी इलेक्ट्रिक कारसाठी एक प्रोटोटाइप विकसित केला.

तसेच अमेरिकन मोटर कंपनीने इलेक्ट्रिक डिलीव्हरी जीप तयार केल्या ज्या अमेरिकेच्या पोस्टल सर्व्हिसने वापरल्या.

1971 मध्ये, NASA ने चंद्रावर इलेक्ट्रिक लूनार रोव्हर चालविणारी पहिली मानव गाडी (Rover) बनविल्या नंतर इलेक्ट्रिक वाहनांचे प्रोफाइल वाढविण्यास मदत झाली.

1970 च्या दशकात पेट्रोल आणि डिझेल वर चालणाऱ्या गाड्यांच्या तुलनेत इलेक्ट्रिक वाहनांची कार्यक्षमता मर्यादित होती. इलेक्ट्रिक वाहने फक्त ताशी 45 मैलांच्या वेगाने जात असत.

पर्यावरणीय चिंतेमुळे इलेक्ट्रिक वाहनांची चलती ? (Is the real environment polluted with Diesel Cars?)

1970 ते 1990 या 20 वर्षांत, इलेक्ट्रिक वाहनांमधील स्वारस्य लोकांमध्ये खूपच खाली गेले होते. परंतु नवीन फेडरल (Federal)आणि राज्य (State) नियमांमुळे गोष्टी बदलण्यास सुरवात होते.

1990 साली स्वच्छ हवा कायदा (Clean Air Act Amendment) दुरुस्ती व 1992 चे ऊर्जा धोरण अधिनियम (Energy Policy Act)- तसेच कॅलिफोर्निया हवाई संसाधन मंडळाने (California Air Resources Board) जारी केलेल्या नवीन वाहतूक उत्सर्जन नियमांमुळे अमेरिकेत इलेक्ट्रिक वाहनांमध्ये नव्याने रस निर्माण होण्यास मदत झाली.

या काळात सर्वात नामांकित इलेक्ट्रिक कार म्हणजे जीएम (GM) ची ईव्ही 1(EV-1) होय.

80 मैलांच्या रेंजसह आणि केवळ सात सेकंदात ताशी 0 ते 50 मैल प्रति तास वेग वाढण्याची क्षमता होती, ईव्ही 1(EV-1) लोकप्रिय होत होती परंतु जास्त उत्पादन खर्चामुळे,(EV-1) कधीही व्यावसायिक दृष्ट्या व्यवहार्य झाली नाही आणि जीएम (GM) ने हे उत्पादन 2001 साली बंद केले.

1990 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात वाढणारी मध्यमवर्गीय लोकसंख्या आणि पेट्रोल डिझेलच्या कमी किंमतीं आणि अर्थव्यवस्था सुदृढ असल्याने अनेक ग्राहकांना इंधन-कार्यक्षम वाहनांची चिंता नव्हती.

यावेळी इलेक्ट्रिक वाहनांकडे लोकांचे फारसे लक्ष नसले तरीही, पडद्या मागे अनेक शास्त्रज्ञ आणि अभियंते बॅटरी युक्त इलेक्ट्रिक कार मधील तंत्रज्ञान सुधारण्याचे काम करत होते.

20 व्या शतकातील इलेक्ट्रिक कार मधील स्पर्धा कशी होती ? (competition in Electric Cars)

20 व्या शतकाच्या उत्तरार्धा पर्यंत इलेक्ट्रिक वाहन उद्योगामध्ये विद्युत वाहना (EV) चे पुनरुज्जीवन झाले नाही. पण २१ व्या शतकात आज इलेक्ट्रिक वाहनांची आवड आणि स्पर्धा निर्माण झाली आहे.

1997 मध्ये जापनीज कार उत्पादन कंपनी टोयोटाने आपली पहिली इलेक्ट्रिक प्रायस (Toyota Prius) कार लाँच केली, Prius कार हि जगातील पहिली मास-उत्पादित (Mass Production) संकरित इलेक्ट्रिक वाहन (Hybrid Electric Vehicle) बनली.

2000 साला पर्यंत, Prius जगभरात रिलीज करण्यात आली. Prius मध्ये टोयोटाने निकेल मेटल हायड्राइड बॅटरी (Nickel Metal Hydride Battery) वापरली.

हे तंत्रज्ञान जपानच्या उर्जा विभागाच्या संशोधनाद्वारे विकसित केले होते. त्यानंतर, पेट्रोलच्या वाढत्या किंमती आणि कार्बन प्रदूषणाबद्दल वाढती चिंता यामुळे मागील दशकात Prius हि कार जगभरात सर्वाधिक विक्री होणारी हायब्रिड कार बनली.

(ऐतिहासिक तळटीपः अमेरिकेत Prius चा परिचय होण्यापूर्वी होंडा मोटर्स हे नाव 1999 मध्ये अमेरिकेत विकली जाणारी पहिली (hybrid electric vehicle) म्हणून प्रसिद्ध झाले.)

इलेक्ट्रिक वाहनांचा नवीन अविष्कार करणारी दुसरी घटना 2006 मध्ये जाहीर करण्यात आली.

सिलिकॉन व्हॅली मधील एक स्टार्टअप टेस्ला मोटर्स (TESLA MOTORS) ने लक्झरी (Luxury) इलेक्ट्रिक स्पोर्ट्स कार तयार करण्यास सुरवात केली जी एका चार्जेमध्ये 200 मैलांपेक्षा जास्त अंतरावर जाऊ शकते.

2010 मध्ये, टेस्लाने कॅलिफोर्निया मध्ये उत्पादन सुविधा उभारण्यासाठी $465 (million) दशलक्ष डॉलर्स चे कर्ज Department of Energy’s Loan Programs कार्यालया कडून प्राप्त केले.

त्यानंतर थोड्या कालावधीत, टेस्लाच्या इलेक्ट्रिक कार ने व्यापक प्रशंसा मिळविली आणि कॅलिफोर्नियामध्ये सर्वात मोठ्या वाहन उद्योगाची सुरुवात झाली.

टेस्लाच्या यशाने बर्‍याच मोठ्या कार उत्पादकांनी इलेक्ट्रिक वाहनांवर काम करण्यास प्रोत्साहित केले.

2010 च्या उत्तरार्धात चेवी व्होल्ट (Chevy Volt) आणि निसान लीफ (Nissan LEAF) यांनी अमेरिकेत इलेक्ट्रिक कार सादर केल्या.

प्रथमतः व्यावसायिक रित्या प्लग-इन हायब्रिड (plug-in hybrid) कार Volt ने उपलब्ध केली. या मध्ये गॅसोलीन (Petrol) इंजिन सुद्धा आहे जे इलेक्ट्रिक बॅटरी संपल्या नंतर सुरु होते आणि कार पेट्रोल वर सुरु राहते. जेणे करून ग्राहकांना खूप अंतरापर्यंत कार चालवता येते.

पण LEAF हे एक असे इलेक्ट्रिक वाहन होते ज़े केवळ इलेक्ट्रिक मोटर द्वारे चालविले जाते (बॅटरी-इलेक्ट्रिक वाहन असे म्हणतात, किंवा फक्त ईव्ही EV), म्हणतात.

पुढील काही वर्षांमध्ये अनेक कार उत्पादकांनी अमेरिकेत इलेक्ट्रिक वाहने बनविण्यास सुरवात केली; तरीही ग्राहकांना इलेक्ट्रिक कारच्या चार्जिंग समस्येचा सामना करावा लागत आहे.

अमेरिकन उर्जा विभागाने या साठी 115 दशलक्ष डॉलर्स पेक्षा जास्त गुंतवणूक करून देशभरात व्यावसायिक आणि सार्वजनिक तत्वावर 18,000 पेक्षा जास्त चार्जिंग स्टेशन्स उभे केले.

अनेक ऑटोमॉकर्स आणि इतर खाजगी व्यवसायांनी देखील अमेरिकेत मधील मुख्य ठिकाणी चार्जिंग स्टेशन्स सुरु केले.

त्याच वेळी, नवीन बॅटरी तंत्रज्ञान लिथियम-आयन बॅटरी विकसित झाल्यामुळे इलेक्ट्रिक वाहन बॅटरीच्या किंमतीत मागील काहीं वर्षांत 50 टक्क्यांनी घट झाली आहे, त्याचबरोबर वाहनांच्या बॅटरीची कार्यक्षमता (म्हणजे त्यांची शक्ती Power, ऊर्जा Energy आणि टिकाऊपणा Durability) सुधारली गेली आहे. यामुळे विद्युत वाहनांच्या किंमती कमी होण्यास मदत झाली आहे.

इलेक्ट्रिक कारचे भविष्य काय असेल?

भविष्यातील इलेक्ट्रिक वाहन तंत्रज्ञान कसे असेल हे सांगणे कठिण आहे, परंतु हे स्पष्ट आहे की अधिक शाश्वत (sustainable) भविष्य घडविण्याची त्यांच्याकडे बर्‍याच क्षमता आहेत.

जर सध्याचे तंत्रज्ञान वापरून सुद्धा परदेशी तेलावरील अवलंबन (Dependancy) पुढच्या काहीं वर्षात 30-60 टक्क्यांनी कमी होउ शकेल, वातावरणातील कार्बनचे प्रदूषण जवळपास 20 टक्क्यांनी कमी होईल.

फरक काय आहे?

हायब्रीड इलेक्ट्रिक वाहन ( hybrid electric vehicle HEV ) या मध्ये प्लग इन (Plug in) सोय नसते परंतु त्यामध्ये इलेक्ट्रिक ड्राइव्ह सिस्टम आणि बॅटरी असते असतात. ड्रायव्हिंग ऊर्जा फक्त पेट्रोल इंधनातून प्राप्त होते.

हायब्रीड (Hybrid) कार म्हणजे काय? (What is Hybrid Car?)

प्लग-इन हायब्रीड इलेक्ट्रिक वाहन (plug-in hybrid) त्यांना PHEV असेही म्हटले जाते. एक कार जी प्लग-इन ची सोय आहे आणि ते बॅटरी किंवा पेट्रोल इंधन वापरून कार सुरु करता येते

प्लग-इन हायब्रीड (Plug in Hybrid) कार म्हणजे काय?(What is Plug-in Hybrid Car?)

ऑल-इलेक्ट्रिक कार (Electrical Vehicle – EV) अशी कार जी पूर्णपणे बॅटरीवर चालते. तसेच रीचार्ज करण्यासाठी प्लग इन करता येते.

इलेक्ट्रिक(Electric) कार म्हणजे काय?(What is Electrical Vehicle?)प्लग-इन इलेक्ट्रिक वाहन (Plug in Electric-PEV) असे कोणतेही वाहन आहे जे प्लग इन केले जाऊ शकते (Plug-in Hybrid or an All-Electric vehicle).

इलेक्ट्रिक कार खरेदी करण्याचा विचार करता ग्राहकांकडे आता अधिक पर्याय आहेत.

आपण या लेखा सारखेच आणखी काही लेख बघु शकता, त्यासाठी खाली दिलेल्या लेखावर क्लिक करा,

हे हि वाचा –

आपल्याला या लेखाबद्दल काही शंका असल्यास किंवा त्यामध्ये थोडी सुधारणा झाली पाहिजे असे आपल्याला वाटत असल्यास, यासाठी आपण खाली कंमेंट लिहू शकता.

आपल्याला ह्या पोस्ट मधून किंवा इतर काहीही नवीन शिकायला मिळाले असेल आणि हे आपणास आवडत असल्यास कृपया फेसबुक, ट्विटर आणि व्हाट्सअप्प सारख्या इतर सोशल मीडिया साइट्ससारख्या सोशल नेटवर्क्सवर हे पोस्ट share करा.

आणि अश्या पद्धतीच्या नवनवीन माहितीसाठी उजव्या बाजूस दिलेल्या घंटे (Bell) वर क्लिक करा म्हणजे आमचा प्रत्येक नवीन लेख सगळ्यात पहिला तुम्हाला वाचता येईल आणि तोहि पूर्णपणे मोफत.

वाचा आणि आनंदी रहा ! धन्यवाद !